Συγκλονιστικό: Τα χαμίνια παίζουν μπάλα στην «αλάνα» της Αγ. Νικολάου το 1943

Τρίτη, Ιανουάριος 10, 2023 - 12:01πμ
Η Πάτρα στα 1943

Μια καταπληκτική φωτογραφία κάνει εδώ και λίγες ώρες τον γύρο του διαδικτύου και συγκλονίζει με όσα αποτυπώνονται σε αυτήν.

Είμαστε στα 1943, στην καρδιά της Ιταλογερμανικής Κατοχής, στο πάνω μέρος της Αγίου Νικολάου, ακριβώς μπροστά στον ναό (διακρίνεται δεξιά το «τριγωνάκι» στη διασταύρωση με την οδό Παρθενίου).

Στο βάθος όλη η οδός του αγίου Νικολάου, η πιο όμορφη οδός στον πλανήτη (κάποτε) και προφανώς η πιο θεατρική. Που ξεκινάει από το βουνό, το κάστρο, συνεχίζει με σκάλες, ακολουθεί η οδός με τα μονάκριβα αρχοντικά (στις μέρες μας υπάρχει και πεζοδρομημένο τμήμα) και καταλήγουμε σε πλατεία, στον Μόλο κι εν τέλει, στον Φάρο, στον κυματοθραύστη και στη θάλασσα. Πόσα τοπόσημα, δέκα συνολικά, να χωρέσουν σε 940 μέτρα διαδρομής;

Στη φωτογραφία όμως κυριαρχούν οι άνθρωποι και κύρια οι του δεύτερου πλάνου.

Σε πρώτο πλάνο βλέπουμε μια δεκαμελή ομάδα από έναν ένστολο και μερικές γυναίκες, πιθανώς νοσοκόμες ή μέλη του Ερυθρού Σταυρού, σε κάποια αναμνηστική πόζα.

Μα εκείνο που κάνει μοναδική τη φωτογραφία είναι τα λιανόπαιδα, τα χαμίνια της Αγίου Νικολάου. Δεκαεπτά μετρήσαμε δεξιά - αριστερά, όλα ξυπόλυτα ξερακιανά, αδύνατα ή μάλλον αδύναμα. Αριστερά ο ένας εξ αυτών κρατάει μπα μπάλα. Ποιος να ξέρει; Θα διασκέδαζαν τη φτώχεια, την πείνα και την σκλαβιά παίζοντας μπάλα σε αυτή την αλάνα. Σε αυτό το πλάτωμα μπροστά στις νεόδμητες -τότε- σκάλες.

Τα βλέμματά τους έχουν τόσα πολλά να πουν. Αραγε τι να απέγιναν; Αντεξαν στην κατοχή και στον Εμφύλιο; Εγινε κάποιο από αυτά ποδοσφαιριστής στην Παναχαϊκή, που ήδη ξεχώρισε στην μεταπολεμική περίοδο.

Κι είναι ειρωνία πως στο ίδιο αυτό σημείο που στέκεται ο φωτογράφος και οι εικονζόμενοι, εκτυλίχθηκε την ίδια μαύρη περίοδο, μια αθλητική τραγωδία. Αναφερόμαστε στην καταστροφή του μοναδικού κινηματογραφικού υλικού του Ατζαρίτη (σπάνια φιλμ από τις αρχές του 20ού αιώνα), τα οποία κατέστρεψαν οι κατακτητές παίζοντας ηλιθίως με τις πομπίνες που εμπεριείχαν το φιλμ. Τις ξετύλιγαν από το πάνω μέρος, κατηφορικά προς τη θάλασσα...

Πόσο υπέροχη φωτογραφία, πόσο μαγική η Αγίου Νικολάου χωρίς ούτε «μισό κιλό» τσίγκου και λαμαρίνας στο δρόμο.

* Από γερμανική ιδιωτική συλλογή που δημοπρατήθηκε στo ebay.
** Θερμά ευχαριστούμε την Τιτίκα Μπουρνάκη.

TAΣΣΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ

Σύμφωνα με τον ερευνητή Άρη Μπετχαβά:

Οι φωτογραφιζόμενοι-ες είναι μέλη του ιταλικού νοσοκομειακού πλοίου Gradisca (13.879 κ.ο.χ.) που έπιασε στο λιμάνι της Πάτρας αρχές του 1944, υπό γερμανική κυριαρχία, λίγο μετά την παρουσία του στην Κεφαλονιά τον Σεπτέμβρη του 1943, όπου οι Ναζί κατέσφαξαν την Ιταλική μεραρχία Acqui που αρνήθηκε να παραδοθεί. Μεταξύ Οκτωβρίου 1943 και Μαρτίου 1945 -δηλαδή κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του υπό τη γερμανική σημαία- το πλοίο εκτιμάται ότι μετέφερε συνολικά περίπου 12.700 τραυματίες και αρρώστους στρατιώτες. Η "ευρωπαϊκή" μπάλα που παίζουν τα χαμίνια είναι προφανώς δώρο του πληρώματος καθώς κατά την σκληρή Γερμανικη κατοχή μόνο μπάλες με κουρέλια κυκλοφορούσαν...

Επίσης, έγινε γνωστό από τον ερευνητή Γιώργο Καρέλα, πως: Σύμφωνα με το ημερολόγιο της Γερμανικής Διοίκησης Kriegstagebuch der Seetransportstelle Patras το Gradisca ήταν στην Πάτρα στις 15.10.43 και 2.11.43. Από το 1944 σώζεται ένα μικρό μέρος του ημερολογίου

Υποστήριξη: SilkTech