Koντεύει τον ένα αιώνα δράσης ο Ναυτικός Όμιλος Πατρών (ΝΟΠ) αφού ιδρύθηκε στις 18 Απριλίου 1929.
Η ιδρυτική σύνθεση του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου ήταν: πρόεδρος Σοφοκλής Κόλλας, Κων. Νικολόπουλος αντιπρόεδρος, Κουλής Αναστασόπουλος ταμίας, Επ. Πετραλιάς Γεν. Γραμματέας, Αθ. Βλάχος έφορος, Ηρακλής Τριάντης, Γεώργιος Σαμαράς, Γεώργιος Καραβίτης σύμβουλοι.
Στην ιστορία του συλλόγου, αναφέρεται και μάλιστα με εντυπωσιακές περιγραφές, ή έναρξη της δραστηριότητάς του, σε συνδυασμό με τα μέσα εκείνης της εποχής: «Στο Ν.Ο.Π. προσχωρούν σχεδόν όλοι οι παλαιοί γνωστοί κολυμβητές από τα άλλα σωματεία της “Παναχαϊκής”, του “Ολυμπιακού”, και του “Αχιλλέα” καθώς και μερικοί μαθητές τότε όπως ο Τοτός Γεροθανάσης, Γιάννης Διλέρνιος, Σπύρος και Νιόνιος Τσιτσιλιάνος, Ανδρέας Μπουκαούρης, Παναγής Έρτσον, Ντίνος Μαχαίρας, Κίμωνας Μπουράτης, Χρήστος Παπαδημητρίου κ.λ.π.
Για τις πρώτες εγκαταστάσεις του Ν.Ο.Π. μισθώνεται μαούνα. Με την προσωπική εργασία του Κυριάκου Σπέντζα, κατασκευάζεται μια μεγάλη τέντα που θα στεγάσει τους νεαρούς εραστές της θάλασσας.
Η μαούνα εξοπλίζεται με ένα καταδυτήρα 3 μέτρων και προσδένεται στο μόλο Τριάντη. Επιστάτης ο “Πέτρου”.
Η νέα βάση εγκαινιάζεται επίσημα με αγιασμό την Κυριακή 30 Ιουνίου 1929. την ίδια μέρα ξεκινούν και οι πρώτες μεγάλες ναυτικές επιδείξεις του Ν.Ο.Π. Ξεχωριστό γεγονός για την Πάτρα.
Χιλιάδες κόσμου κατεβαίνουν στο Μόλο για να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ελεύθερη κολύμβηση 50 μέτρων. Καταδύσεις, water polo.
Για την ιστορία πρέπει να αναφερθεί ότι η εκκίνηση δινόταν με πιστόλι από το κότερο “Τζίτζικα” του Σοφ. Κόλλα και το τέρμα ήταν μια νοητή ευθεία μεταξύ δύο τενεκέδων που επέπλεαν σαν σημαδούρες! Την απόσταση διέπλεαν 25 κολυμβητές σε 6 σειρές».
Ο ΝΟΠ ακολούθησε τα βήματα των σωματείων που προαναφέρθηκαν και είχαν τμήματα ναυταθλητισμού, όπως ο Ποσειδώνας το 1925, ο Αχιλλέας από το 1927, η Παναχαϊκή το 1928 και ο Ολυμπιακός Πατρών. Αυτό δείχνει ότι η πόλη είχε αναπτύξει ήδη μία αθλητική κουλτούρα στα αθλήματα αυτά και αντιλαμβάνονταν τις δυνατότητες που της έδινε η παραθαλάσσια περιοχή της.
Η δυναμική ανάπτυξη του ΝΟΠ και η συμμετοχή του σε Πανελλήνιους Αγώνες, είχε σαν αποτέλεσμα τόσο την αναγνώρισή του από την Ελληνική Κολυμβητική Ομοσπονδία Φιλάθλων – ΕΚΟΦ, όσο και την προσέλκυση φιλάθλων, αλλά και την αποδοχή της πρόσκλησης που του έγινε από το ΝΟΠ, του Ιταλού Vecci, προπονητή που ανέλαβε την εξάσκηση των κολυμβητών. Και είμαστε μόλις στο 1930.
Τα λιμάνια εκείνα τα χρόνια του Μεσοπολέμου, ανοιχτά σε ρεύματα και πληροφορίες από άλλες χώρες, αποτέλεσαν «μεγενθυτικούς φακούς» στην μεταφορά γνώσεων και εμπειριών σε όλους τους τομείς και στον αθλητισμό, αρκεί να αναλογιστούμε τη διάδοση του ποδοσφαίρου μέσα από αγώνες με πληρώματα πλοίων από προηγμένες για την εποχή ποδοσφαιρικά χώρες.
Έτσι και ο ναυταθλητισμός σε μία χώρα με μεγάλη ναυτική παράδοση και τριβή με το υγρό στοιχείο, μπόρεσε να γίνει δέκτης μηνυμάτων από χώρες που είχαν να παρουσιάσουν αξιόλογη εμπειρία.
Ανατρέχουμε και πάλι στην ιστορία του συλλόγου και διαβάζουμε ότι: «Την διετία 1930-31 ο Ν.Ο.Π. φωλιάζει στις καρδιές των Πατρινών με θεαματικούς αγώνες στο μόλο Αγ. Νικολάου. Υπήρξαν αγώνες με περισσότερους από 200 φιλάθλους(!).
Τις χρονιές 1932-1933 διαγράφει μια εντυπωσιακή πορεία για να βρεθεί στην κορυφή της ελληνικής κολύμβησης και υδατοσφαίρισης.
Από εφημερίδα της εποχής διαβάζουμε ότι το 1932 με προπονητή τον Κλ. Παλαιολόγο, μεγάλη στη συνέχεια φυσιογνωμία του ελληνικού αθλητισμού “ο Όμιλος ευρίσκεται εις το ζενίθ της δράσεως του. Οι κολυμβητές του, πλέον των 150, καταρρίπτουν συνεχώς τα ρεκόρ”.
Στις 17 Ιουνίου του 1933 ο διαπρεπής Ούγγρος προπονητής και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης Ζόζεφ Μπέρκε θα πει για το Ν.Ο.Π.: “Ευρίσκω – και τούτο το λέγω μεθ’ ικανοποιήσεως – θαυμάσιον έμψυχον υλικόν και ιδίως εις την κλίμακα των νεαρών κολυμβητών… το αίσθημα της πειθαρχίας και του σεβασμού ευρίσκεται εις ιδεώδη βαθμόν”».
Έτσι το λιμάνι της Πάτρας εκτός από την εμπορική κίνηση που είχε και τη λειτουργία του σαν τόπος εργασίας για σημαντικό εργατικό δυναμικό της περιοχής, όταν αγωνίζονταν ο ΝΟΠ γίνονταν και τόπος ψυχαγωγίας, αθλητισμού, πολιτισμού και κοινωνικοποίησης.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε αυτές τις δραστηριότητες και μεταπολεμικά σε μία χώρα που οι συνέπειες του πολέμου, σε συνδυασμό με τα δύσκολα εμφυλιακά και μετεμφυλιακά χρόνια, με δύναμη ψυχής όλοι όοι είχαν μεράκι με τον αθλητισμό, που να μην ξεχνάμε αποτελεί ανθρώπινη ανάγκη, επιχείρησαν την επανεκκίνηση, σε ένα περιβάλλον με μεγάλες δυσκολίες. Και εδώ ο ΝΟΠ «μπαίνει με φόρα» στη νέα περίοδο αφού και επανεκκίνησε αρκετά γρήγορα, το 1945 και κατέκτησε το πρωτάθλημα υδατοσφαίρισης, πιάνοντας το νήμα από εκεί που το είχε αφήσει προπολέμικά, δηλαδή τη δυναμική που παρουσίαζε σαν σύλλογος.
Στα μεταπολεμικά χρόνια υπήρξαν και ξένοι προπονητές που ανέλαβαν τα ηνία του ΝΟΠ, δείγμα της σημασίας που έδινε στη μεταφορά γνώσεων και τεχνικών στα αθλήματα που καλλιεργούσε.
Αρκετοί αθλητές του ΝΟΠ στα «στεριανά αθλήματα», αγωνίζονταν στην Ένωση Αθλοπαιδειών Πατρών – ΕΑΠ, που είχε έτος ίδρυσης το 1927 και κυριολεκτικά έφερε το μπάσκετ στην πόλη, ενώ σημαντικό ρόλο είχε και στη διάδοση του βόλεϊ, εκείνα τα μεσοπολεμικά χρόνια. Συχνό ήταν το φαινόμενο να αγωνίζονται αθλητές σε παραπάνω από ένα άθλημα, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις να είναι ταυτόχρονα αθλητές, μέλη διοικήσεων συλλόγων και διαιτητές. Ή ακόμα να αγωνίζονται στο ίδιο άθλημα σε δύο ομάδες (μία επίσημη που έπαιρνε μέρος σε διοργανώσεις και μία ανεπίσημη που έδινε φιλικούς αγώνες). Ο αθλητισμός ήταν ερασιτεχνικός και δεν υπήρχαν οι περιορισμοί της σύγχρονης περιόδου.
Ακολούθησαν πολλές αλλαγές στο χάρτη των αθλητικών εγκαταστάσεων της Πάτρας, καθώς και στην εξέλιξη των ναυταθλητικών σπορ στη διάρκεια των δεκαετιών της μεταπολεμικής περιόδου, έως τις μέρες μας.
Φυσικά εκτός της εξέλιξης των αθλημάτων σε κλειστούς χώρους, τα λιμάνια με ελάχιστες εξαιρέσεις σε μικρά νησιά της χώρας, δεν αποτελούν λόγω ρύπανσης από την εμπορική τους χρήσης και ασφάλειας για τους ίδιους λόγους, αξιοποιήσιμους χώρους για την προπόνηση σε σπορ όπως η υδατοσφαίριση ή η κολύμβηση.
Ομάδα Κυπέλλων μπορεί να χαρακτηριστεί ο Ν.Ο.Π. αφού στην δεκαετία του 1990 κατάφερε να παίξει σε 6 τελικούς αγώνες (τα έτη 1957,1958, 1992,1995,1996,1997) το κατέκτησε το 1995 Ν.Ο.Π. – Βουλιαγμένη:13-12 στο Ο.Α.Κ.Α. με παρουσία 1500 φιλάθλων από την Πάτρα.
Στις μέρες μας ο ΝΟΠ διαθέτει ιδιόκτητο κολυμβητήριο στην Ακτή Δυμαίων, με χωρητικότητα εξεδρών 3.000 θεατών, καθώς και υποστηρικτικούς χώρους, όπως αίθουσα γυμναστικής, ιατρείο, αποδυτήρια, αίθουσα Συσκέψεων, δημοσιογραφικά θεωρεία, γραφεία, κυλικείο, αποθηκευτικοί χώροι, ενώ υπάρχει πλήρης εξοπλισμός για τη διεξαγωγή αγώνων πόλο, κολύμβησης, και συγχρονισμένης κολύμβησης.
Την αθλητική περίοδο 2023-2024 ο ΝΟΠ επιστρέφει στην Α1 Εθνική Κατηγορία το πόλο, κερδίζοντας την προηγούμενη περίοδο την άνοδο και συνεχίζει τη δημιουργική του πορεία που ξεκίνησε στην αίθουσα του ΔΣ της Φιλαρμονικής τον Απρίλιο του 1929.
