Η έναρξη των πρώτων Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης εποχής έγινε στις 3 το μεσημέρι της 25ης Μαρτίου 1896, δεύτερη ημέρα του Πάσχα.

Οι αγώνες διήρκεσαν συνολικά εννέα ημέρες, έως την Τετάρτη 3 Απριλίου. Την επόμενη ημέρα δε, 4 Απριλίου, τελέστηκε η λήξη των αγώνων και η ανακήρυξη των νικητών, τα επινίκια.
Στους αγώνες συμμετείχαν συνολικά 311 αθλητές από 13 χώρες: Αυστραλία (1), Αυστρία (4), Βουλγαρία (1), Χιλή (1), Δανία (1), Γερμανία (19), Γαλλία (19), Αγγλία (8), Σουηδία (1), Ελβετία (1), Ουγγαρία (8), Αμερική (14) και Ελλάδα (230).

Ο μεγάλος αριθμός αθλητών της ελληνικής ολυμπιακής ομάδας προήλθε από την ένταξη σε αυτήν των αθλητών του υπόδουλου ελληνισμού (Κρήτη, Κύπρο, Σμύρνη κ.λ.π.) και αρκετών «Φιλάθλων», δηλαδή αθλητών χωρίς την ιδιότητα του μέλους κάποιου Αθλητικού Σωματείου.

Ως «φίλαθλοι» έλαβαν μέρος στην Α' σύγχρονη Ολυμπιάδα και οι δύο προκριθέντες αθλητές του «Παναχαϊκού Γ.Σ.», ο Αριστ. Πετμεζάς και ο Νικ. Ανδριακόπουλος, οι οποίοι δεν πειθάρχησαν στις αποφάσεις του Συλλόγου τους. Μάλιστα, όταν αυτοί αναχώρησαν για την Αθήνα, το διοικητικό συμβούλιο του «Π.Γ.Σ.» - σε μια έκρηξη αδιαλλαξίας - συνήλθε σε έκτακτη συνεδρίαση, με θέμα συζήτησης τη διαγραφή των δύο «απείθαρχων» μελών - αθλητών του. Ευτυχώς, όμως, επικράτησε η σύνεση μεταξύ των διοικούντων και δεν ελήφθη κάποια απόφαση που θα εξέθετε ακόμα περισσότερο τον Σύλλογο, αλλά και τους ίδιους προσωπικά τους διοικητικούς παράγοντες του.

Οι επιδόσεις των Ελλήνων αθλητών στην Α' νεώτερη Ολυμπιάδα του 1896 ανέδειξαν την Ελλάδα σε πρώτη ευρωπαϊκή αθλητική δύναμη, γεγονός «...το οποίο πολλοί εχαρακτήρισαν ως οιωνόν εξαιρετικού αθλητικού μέλλοντος και ταχίστης ανακτήσεως της αρχαίας αγωνιστικής ευκλείας...», που οφειλόταν όμως, «...εις την ολιγοριθμοτάτην συμμετοχήν των ξένων και ταύτην δι' αθλητών ουχί πρώτης γραμμής...».

Στα σαράντα τέσσερα αγωνίσματα που διεξήχθησαν στην Α' Σύγχρονη Ολυμπιάδα, οι Ελληνες αθλητές κατέκτησαν δέκα πρώτες θέσεις, δεκαοκτώ δεύτερες και δεκαέξι τρίτες, οι οποίες όμως δεν περιλαμβάνονταν στην ολυμπιακή κατάταξη και, ως εκ τούτου, οι τριταθλητές δεν βραβεύτηκαν. Οπως προέβλεπε ο σχετικός κανονισμός, «...ο πρώτος εβραβεύετο με δίπλωμα, αργυρό μετάλλιο και στεφάνι ελιάς και ο δεύτερος με δίπλωμα, χάλκινο μετάλλιο και στεφάνι δάφνης. Το μετάλλιο των νικητών είχε φιλοτεχνήσει ο Γάλλος γλύπτης Jules Charlain, το αναμνηστικό μετάλλιο ο Ελληνας ζωγράφος – χαράκτης Νικηφόρος Λύτρας και το δίπλωμα ο διαπρεπής Ελληνας ζωγράφος Νικόλαος Γκίζης...».

Από τους πατρινούς αθλητές, ολυμπιονίκης αναδείχθηκε ο μαθητής Νικόλαος Ανδριακόπουλος του «Παναχαϊκού Γ.Σ.», που είχε αγωνισθεί ως «φίλαθλος», στο αγώνισμα της αναρρίχησης σε σχοινί ή κατά την τότε ορολογία «επί κάλω», το οποίο είχε διεξαχθεί στις 29 Μαρτίου. Μεταξύ δεκατριών συναθλητών του, ο Ν. Ανδριακόπουλος πρώτευσε με τόση άνεση που ανάγκασε τους έντεκα (από τους αντιπάλους του) να εγκαταλείψουν.
Δεύτερη θέση ολυμπιονίκη κατέκτησε στην κολύμβηση το «δελφίνι των Πατρών» Αντώνιος Πεπανός, στον αγώνα των 500 μ., που είχε γίνει στις 30 Μαρτίου στον όρμο της Ζέας. Μάλιστα, ο πατρινός κολυμβητής, που κι αυτός είχε αγωνισθεί ως «φίλαθλος» - λόγω αποχώρησης του από τον «Π.Γ.Σ.», την ημέρα των αγώνων είχε κρυολογήσει και δεν βρισκόταν σε άριστη φυσική κατάσταση.

Στην άτυπη τρίτη ολυμπιακή θέση κατετάγη τόσο ο Αριστόβουλος Πετμεζάς στο μονόζυγο, όσο και ο Στέφανος Χρηστόπουλος, στην ελληνορωμαϊκή πάλη, που διεξήχθη την 29η Μαρτίου. Ο τελευταίος, παλαιστής της «Γυμναστικής Ε.Π.» είχε σταθεί άτυχος, γιατί, κατά τη διάρκεια του αγώνα με τον Σμυρναίο ζαχαροπλάστη Γεώργιο Τσίτα -για τη συμμετοχή στον τελικό- έπαθε κάταγμα της ωμοπλάτης, με αποτέλεσμα την εις βάρος του διακοπή του αγώνα και τη μεταφορά του -για νοσηλεία- στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός».

Αν και η Πάτρα προσδοκούσε περισσότερα από τους Α' Ολυμπιακούς Αγώνες, θεώρησε ικανοποιητικά τα αποτελέσματα και - παραμερίζοντας τις μεμψιμοιρίες - πανηγύρισε και τίμησε όλους τους αθλητές, ανεξάρτητα από την κατάταξη τους στους Αγώνες. Πρώτη ενέργεια, ενδεικτική του ενθουσιασμού των πατρινών, ήταν η αποστολή συγχαρητηρίου τηλεγραφήματος προς τον Ολυμπιονίκη Νικ. Ανδριακόπουλο, αμέσως μετά την είδηση της νίκης του.

Το τηλεγράφημα υπέγραφε ο πρόεδρος του Δ.Σ. του «Παναχαϊκού Γ.Σ.», ο γιατρός Χρ. Κορύλλος, ο οποίος, ξεχνώντας τις άτυχες στιγμές του πρόσφατου παρελθόντος, έγραφε : «...Παναχαϊκός σύσσωμος αγαλλόμενος φωνεί σοι το Χαίρε. Εδόξασας Πάτρας και αύται δοξάζουσί σε. Είθε και εταίροι συμπολίται ημών τιμήσωσι πόλιν...».
Μεγάλη χαρά, επίσης, κυρίευσε τους Πατρινούς, όταν πληροφορήθηκαν τις Ολυμπιακές νίκες δύο άλλων αθλητών, που ήταν γνωστοί στην πατραϊκή κοινωνία. Επρόκειτο, για τον Αχαιό Ιωάννη Μητρόπουλο που καταγόταν από το χωριό Ζαχλωρού, ο οποίος - ως μέλος του αθηναϊκού «Εθνικού Γ.Σ.» - αναδείχθηκε στις 28 Μαρτίου Ολυμπιονίκης στις ασκήσεις στους κρίκους και για τον Παντελή Καρασεβδά, από τον Αστακό, που αναδείχθηκε Ολυμπιονίκης στην σκοποβολή με όπλο γκρα από απόσταση 200 μ. Ο μεν πρώτος, ήταν γνωστός στους φοιτητικούς και αθλητικούς κύκλους της Αθήνας ως «Πατρινός», ο δε δεύτερος, κατά το παρελθόν και ως μαθητής του Α' Γυμνασίου Πατρών, υπήρξε ένα από τα πρώτα μέλη του «Π.Γ.Σ.». Ετσι, όταν ο Π. Καρασεβδάς, επιστρέφοντας στην γενέτειρα του στάθμευσε στην Πάτρα (στις 6 Απριλίου), αντίκρισε στο σιδηροδρομικό σταθμό ένα ενθουσιώδες πλήθος πατρινών, που τον αποθέωσαν σαν δικό τους άνθρωπο.

ΤΑΣΣΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ