Οι ποδηλατόδρομοι, η ανάγκη για άσκηση και η Πάτρα

Δευτέρα, Ιανουάριος 21, 2019 - 3:14μμ

Μεγάλη κουβέντα γίνεται τα τελευταία χρόνια για την ανάγκη να υπάρξουν ποδηλατόδρομοι στην Πάτρα, προκειμένου να διευκολυνθεί η χρήση αυτού του οικολογικού αλλά και υγιεινού μέσου, του ποδηλάτου.

Κι όλα αυτά σε μια πόλη που έχει πνιγεί από τα Ι.Χ. και δυστυχώς την προκλητική αδιαφορία δεκάδων κατοίκων της, που δεν σέβονται στο ελάχιστο συγκεκριμένους κανόνες του Κ.Ο.Κ.

Πολύ περισσότερο δε, επειδή η Πάτρα είναι παραδοσιακά μεγάλη δύναμη στο χώρο της αγωνιστικής ποδηλασίας χάρη στον Ποδηλατικό Ομιλο Πατρών, φιλοξενεί κορυφαίους διεθνείς αγώνες, όπως ο «Γύρος Θυσίας», ενώ έχει αναδείξει αθλητές παγκόσμιας κλάσης και ολυμπιονίκες: Κανέλλος Κανελλόπουλος, Λάμπρος Βασιλόπουλος, Βασίλης Αναστόπουλος, Παναγιώτης Βουκελάτος και τόσοι ακόμα.

Ενα ακόμα στοιχείο που συνηγορεί στα όσα προαναφέραμε είναι το γεγονός πως το ποδήλατο έχει τεράστια προϊστορία στην Πάτρα, σχεδόν 140 ετών!
Το πρώτο ποδήλατο στην Πάτρα φαίνεται ότι ήλθε περί το 1875 από κάποιον ιδιώτη. Oπως βέβαια ήταν φυσικό αντιμετωπίστηκε αρχικά με δυσπιστία και φόβο, το κλίμα αργότερα άλλαξε θεαματικά υπέρ του ποδηλάτου.

Το 1891 μαζί με τον Ποδηλατικό Σύλλογο Αθηνών ιδρύεται στην Πάτρα ο Παναχαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος με τμήμα ποδηλασίας είναι τα πρώτα ποδηλατικά σωματεία στην Ελλάδα.
Η Πάτρα την εποχή εκείνη ήταν το αθλητικό κέντρο της Πελοποννήσου, της Αιτωλοακαρνανίας και των Επτανήσων. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα πρώτα αθλητικά σωματεία καθώς και τα ποδηλατικά δεν περιόριζαν την δραστηριότητά τους στην εκγύμναση των μελών τους, αλλά υπηρετούσαν με επιτυχία και διάφορους εκπολιτιστικούς σκοπούς. Οι σύλλογοι ίδρυσαν βιβλιοθήκη, φροντιστήριο ξένων γλωσσών, εσπερινή εμπορική σχολή και σχολείο μουσικής. Ετσι αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα πνευματικής και κοινωνικής προόδου.

Με αυτό το δεδομένο αποκτά ιδιαίτερο και γενικότερο ενδιαφέρον η ιστορία του Πατραϊκού αθλητισμού, σύμφωνα με τον αείμνηστο ιστορικό και δημοσιογράφο Νίκο Πολίτη.
Οι Πατρινοί που πίστευαν ότι η ποδηλασία απαιτούσε όχι μόνο μακροχρόνια άσκηση, αλλά και σπάνιες ικανότητες, έβλεπαν τώρα με έκπληξη να διασχίζουν τους δρόμους της πόλης τους πολλά ποδήλατα, με πολύ επιδέξιους αναβάτες.
Το μεγάλο ενδιαφέρον που δείχνει η τοπική κοινωνία για το ποδήλατο μετουσιώνεται με την ίδρυση του Ποδηλατικού Συλλόγου Πατρών στις 9 Ιουνίου 1894.
Με τον τρόπο αυτό είχε δημιουργηθεί μια ποδηλατική κίνηση στην Πάτρα αρκετά σημαντική η οποία συνέβαλε τα μέγιστα στην διάδοση του αθλήματος. Η προσφορά των πρώτων ανθρώπων του αθλητισμού της Πάτρας συνεχίζετε να αναγνωρίζετε και αρκετά χρόνια μετά.
Την ίδια χρονιά της ίδρυσης του Ποδηλατικού Συλλόγου Πατρών, το 1894, κατασκευάζεται υποτυπώδες ποδηλατοδρόμιο στην συνοικία Γυρί, η ευρύτερη περιοχή πέριξ του Σκαγιοπούλειου και αγαπημένος χώρος περιπάτου των πατρινών από τα Ψηλαλώνια. Εκεί λειτούργησε και σχολή ποδηλασίας, ενώ ο αγωνιστικός χώρος είχε σχήμα ελλείψεως με περίμετρο 400 μέτρα. Φιλοξενήθηκαν ασφαλώς πολλοί εσωτερικοί αλλά και τοπικοί αγώνες ποδηλασίας.

Οι μέχρι σήμερα αναφορές δίνουν ότι πρώτο ποδηλατοδρόμιο στη Ελλάδα ήταν εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης». Το ποδηλατοδρόμιο όμως αυτό φτιάχτηκε τέλη του 1895 και ολοκληρώθηκε το 1896 για τις ανάγκες των πρώτων Ολυμπιακών αγώνων. Της Πάτρας είχε προηγηθεί κατά 1-2 χρόνια.
Τον οργασμό γύρο από το ποδήλατο με τη ίδρυση σωματείων, την πραγματοποίηση αγώνων την κατασκευή ποδηλατοδρομίου και τόσων άλλων που γινόταν εκείνη την εποχή στην Πάτρα, περιγράφει στη στήλη της «Μύρια όσα» η εφημερίδα Πελοπόννησος που αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ευοίωνων φαινόμενον ! Εύελπι διά την κοινωνίαν και το έθνος! Αξιέπαινον και ευεργετικόν διά την νεότητα»

Το 1896 ο Νεολόγος κάνει λόγο για την πρόσκληση του Ποδηλατικού Συλλόγου Πατρών στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Στα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν στην Πάτρα το μεγαλύτερο γεγονός που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες ήταν το 1907 με την άφιξη πολυπληθούς ομάδας Ιταλικού ποδηλατικού συλλόγου που τους συνόδευε Ιταλός γερουσιαστής και βουλευτής ονόματι Μπρουνίαλντι και παρόλο ότι έφτασαν στις 5.40 το πρωί τους περίμεναν πολύς κόσμος στο λιμάνι και όλοι οι επίσημοι της πόλης. Στο πλοίο από Ιταλία ήταν και Ιταλός πρόξενος. Μεταξύ αυτών και ο Ζίγκμουντ Μινέικο, σημαντικό πρόσωπο της εποχής, αντιπρόεδρος του συλλόγου της Ιταλικής παροικίας της Πάτρας και πεθερός του Γεωργίου Παπανδρέου (πατέρας της Σοφίας). Η Ιταλική αντιπροσωπεία πέρασε από την πόλη των Λεχαινών και του Πύργου για να φτάσει στην Ολυμπία. Παντού τους υποδέχθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό πλήθος και αρχές του τόπου. Από την Πάτρα περνούσαν αρκετοί ποδηλάτες από το εξωτερικό, όπως ο γιος βουλευτή της Βαυαρίας και ένας Αγγλος με το ακριβότερο ποδήλατο της εποχής.

Στην Πάτρα το άθλημα της ποδηλασίας από το 1914 και έπειτα παρήκμασε για διάφορους λόγους. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες έως ότου o Ποδηλατικός Ομιλος Πατρών αναδείξει από τις τάξεις του κάποιους από τους ικανότερους Ελληνες ποδηλάτες.
Ποδηλατική κίνηση ως αθλητικό γεγονός θα συναντήσουμε μετά από 40 ολόκληρα χρόνια κυρίως λόγω των πολεμικών γεγονότων που διαδραματίστηκαν στην περιοχή μας εκείνες τις εποχές, με την ενεργοποίηση τμημάτων ποδηλασίας από την Παναχαϊκή, την ΕΑΠ, τον Εθνικό, το Σκαγιοπούλειο, τον Απόλλωνα και τέλος από τον ΠΟ Πατρών που ιδρύθηκε το 1971 με μοναδικό άθλημα την ποδηλασία και φιλοδοξεί να είναι η συνέχεια του Ποδηλατικού Συλλόγου Πατρών.

Ο ι κινητοποιήσεις τελευταία των πολιτών όλης της χώρας με τις πρωτότυπες σημειολογικά αλλά και σε οργάνωση ποδηλατοδρομίες, οι δημιουργίες Κινήσεων Φίλων του Ποδηλάτου σε όλες σχεδόν τις μεγάλες πόλεις, μας δίνουν την ελπίδα ότι επιτέλους η κοινωνία αφυπνίζεται και οι πόλεις μας θα βρουν θέλοντας και μη το δρόμο τους. Οι δημοτικές αρχές άρχισαν κάτι να ακούν και δειλά -δειλά, προχωρούν σε σημειακές ως επί το πλείστον και μικρές ποδηλατικές διαδρομές. Ωστόσο ο δρόμος είναι μακρύς για τις πόλεις που ονειρευόμαστε.
Το ποδήλατο είναι δείκτης αντίστασης στη καθημερινή σπατάλη, είναι οικονομία, είναι υγεία, είναι η ελπίδα ότι τελικά ο άνθρωπος δεν χειραγωγείται και μπορεί να αντιστέκεται.
Μπορεί στην Ελλάδα το ποδήλατο να μην είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο, αφού μόνο ένας στους 40 κάνει ποδήλατο, ενώ σε άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες η αναλογία είναι ένας στους οκτώ, αλλά τα τελευταία τρία χρόνια η συγκεκριμένη αγορά στη χώρα μας παρουσιάζει ανοδική τάση, λόγω της στροφής των καταναλωτών προς τη φυσική ζωή. Σήμερα στην Ελλάδα πωλούνται περίπου 300.000 ποδήλατα ετησίως,

Περισσότερα από 800.000 ποδήλατα έχουν πουληθεί τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα, νούμερο που δείχνει ότι πρόκειται για έναν κλάδο που όχι μόνο αντέχει στην κρίση αλλά επωφελείται καθώς πρόκειται για ένα οικονομικό μέσο μεταφοράς.
Πάντως το 2013 η κρίση άγγιξε και το ποδήλατο, με αποτέλεσμα να σταματήσει η ραγδαία ανάπτυξη που εμφάνιζε ως πέρυσι.
Η ζήτηση των ποδηλάτων στην Ελλάδα επικεντρώνεται πλέον στα πιο οικονομικά ποδήλατα της τάξεως των 150-300 ευρώ.
Οι καταναλωτές δείχνουν προτίμηση στα εξειδικευμένα καταστήματα ποδηλάτων και λιγότερο στα σουπερμάρκετ.

Σημειώνεται ότι οι βασικότεροι λόγοι για την εξάπλωση χρήσης του ποδηλάτου στην Ελλάδα είναι η εκγύμναση του ανθρώπινου οργανισμού, η προστασία του περιβάλλοντος, η εξοικονόμηση χρόνου και η ευρωπαϊκή επιρροή, ενώ υπάρχει και μια σημαντική πλέον μερίδα καταναλωτών που θεωρεί ότι το ποδήλατο είναι ένα οικονομικό μέσο μεταφοράς.

Ο κορεσμός στην κυκλοφορία κυρίως στο κέντρο της Πάτρας, ενώ ξεκίνησε ως πρόβλημα του κέντρου, σήμερα έρπει προς κάθε κατεύθυνση, προκαλώντας μεγάλες απώλειες χρόνου και ενέργειας από τις δυσλειτουργίες του δικτύου, με σημαντική επίπτωση στην οικονομία.
Πέραν λοιπόν όλων των άλλων ωφελειών στο κοινωνικό περιβάλλον και την υγεία, η προώθηση της δημόσιας συγκοινωνίας, του ποδηλάτου και του περπατήματος έχει φέρει σε όσες πόλεις το έχουν εφαρμόσει οικονομικά οφέλη χάρη στην προσέλκυση επισκεπτών και επενδύσεων.
Πολιτικές

Το αύριο στη Πάτρα, θα εξαρτηθεί από το μέλλον των κοινωνικών τους κυττάρων , που είναι οι γειτονιές. Κάποιες από τις επιμέρους πολιτικές που θα πρέπει κατά την γνώμη μας να εφαρμοστούν στην Πάτρα είναι οι παρακάτω:

• Ο προσδιορισμός της πολεοδομικά, κυκλοφοριακά και περιβαλλοντικά επιθυμητής εικόνας για στη Πάτρα του αύριο.
• Η πολεοδομική ανασυγκρότηση σε κατεύθυνση συμβατή με την προοπτική ενίσχυσης των ήπιων μετακινήσεων. Ήδη ο Δήμος της Πόλης μας έχει εξαγγείλει μελέτη ποδηλατοδρόμων συνολικού μήκους 30 ΚΜ.
• Η αποτελεσματικότερη λειτουργία του Δήμου και η ανάπτυξη της οικονομίας του με συγκράτηση της χρήσης του αυτοκινήτου και δημιουργία συνθηκών ενθάρρυνσης της χρήσης εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, όπως είναι το περπάτημα και το ποδήλατο. Το επιτυχημένο μοντέλο της οδού Ρήγα Φεραίου πρέπει να επεκταθεί και σε άλλα σημεία της Πάτρας.
• Η αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του αστικού ιστού, ώστε να είναι πιο ελκυστικός σε αυτούς που έρχονται σε άμεση επαφή μαζί του, όπως ο ποδηλάτης και ο πεζός.
• Η ανάδειξη των ιδιαίτερων στοιχείων του πολεοδομικού του πλούτου, όπως είναι το κάστρο, η παραλιακή ζώνη, και οι ημιορεινές περιοχές στις παρυφές της πόλης. Τις περιαστικές ποδηλατικές διαδρομές θα παρουσιάσει σε λίγο ο κ. Κωσταντακόπουλος και κατασκευή ποδηλατοδρόμου μέσα στην Πάτρα η κ. Α. Γόγολα.
• Η ευαισθητοποίηση των κατοίκων για τη διαμόρφωση ενός πιο ευγενικού και πολιτισμένου αστικού περιβάλλοντος, που θα προστατεύει τις αξίες και τις ποιότητες της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής κληρονομιάς της πόλης.
• Η δημιουργία συνθηκών που θα καταστήσουν τις μετακινήσεις με περπάτημα και ποδήλατο άνετες, ευχάριστες και ασφαλείς.
• Η κατασκευή της κατάλληλης υποδομής για την ενθάρρυνση του περπατήματος και του ποδηλάτου.

Τα παραπάνω αποτελούν αντικείμενα συνδυασμένου πολεοδομικού και κυκλοφοριακού σχεδιασμού που υπακούουν στους εξής βασικούς πυλώνες:
• Ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας και της υποδομής για περπάτημα και ποδήλατο.
• Αναγέννηση του αστικού χώρου με την ανάδειξη της ιστορίας του και του περιβαλλοντικού του πλούτου.
• Ενθάρρυνση της συμμετοχής των κατοίκων στο σχεδιασμό με δημιουργία πλατφόρμας επικοινωνίας.

Το ποδήλατο μετατρέπεται πλέον και στην Ελλάδα σε ένα καθημερινό μέσο μεταφοράς δίνοντας νέες προοπτικές.
Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τη χρήση του στη σύγχρονη εποχή και οικονομική συγκυρία, που διανύουμε, είναι πολλά καθώς συνδυάζει λύσεις σε θέματα φυσικής κατάστασης και ευεξίας του πληθυσμού, προσφέροντας ένα ποιοτικότερο και οικονομικότερο τρόπο ζωής και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην προστασία του περιβάλλοντος.

Σε σχέση με την Ευρώπη, η Ελλάδα έχει ακόμα πολλά περιθώρια βελτίωσης και αύξησης στη χρήση του ποδηλάτου. Ο Έλληνας εμφανίζεται σήμερα πιο ενημερωμένος για το ποδήλατο από ποτέ και μπορεί να αξιολογήσει τα διαφορετικά είδη σε σχέση με αυτό που του προσφέρουν. Η Ευρωπαϊκή εμπειρία (κουλτούρα) στη χρήση του ποδηλάτου έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αύξηση της ζήτησης που σημειώνεται στην Ελλάδα και η χρήση του ποδηλάτου γίνεται τρόπος ζωής, που βρίσκει όλο και μεγαλύτερη ανταπόκριση, με πολλούς να θέλουν να τον ακολουθήσουν.

* Στοιχεία της παρούσης δημοσίευσης προέρχονται από το αρχείο του Ποδηλατικού Ομίλου Πατρών (έρευνα Β. Διαμαντόπουλος - Θ. Λιακόπουλος).

ΤΑΣΣΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ

Υποστήριξη: SilkTech