Ο πρωταθλητής στίβου που πέθανε από βασανιστήρια

Τετάρτη, Ιούλιος 27, 2022 - 11:01πμ
Ο Γιάννης Μαντζούτσος, όρθιος δεξιά

Είναι 20 Ιουλίου του 1936, η πρώτη λαμπαδηδρομία είναι γεγονός, για τους Αγώνες του Βερολίνου. Πατρινοί αθλητές βρίσκονται στην Αρχαία Ολυμπία για την μεταφορά της Φλόγας, μέχρι τη Γερμανία.

Ανάμεσά τους και ο Γιάννης Μαντζούτσος που είναι ένας από τους καλύτερους αθλητές στίβου εκείνης της εποχής. Γεννήθηκε το 1904 και ανήκε στην Παναχαϊκή.

Δεκατρία χρόνια μετά από κείνη την μεγάλη στιγμή της Ολυμπιακής τιμής, βρήκε φρικτό θάνατο, από βασανιστήρια, έχοντας συλληφθεί για κομουνιστική δράση. Ήταν 45 ετών.

Μέλη της οργάνωσής του, ήταν μερικοί από τους τελευταίους Πατρινούς που εκτελέστηκαν ποτέ, καταδικασμένοι στη θανατική ποινή στα χρόνια του εμφυλίου.

Ο Γιάννης Μαντζούτσος με αθλητική περιβολή. Πέθανε πριν (καταδικαστεί και) εκτελεστεί, κατά τη διάρκεια της δίκης του

Πάμε πίσω στις 28 Φεβρουαρίου 1949 με την κατάληξη μιας υπόθεσης που αφορούσε την αποκάλυψη κομουνιστικής γιάφκας, επί της οδού Πατρέως 75, δίπλα από την παλαιά Νομαρχία Αχαΐας.

Το ιστορικό αυτής της υπόθεσης που κατά κωδικό τρόπο πέρασε στα δικαστικά χρονικά ως «υπόθεση Μαντζούτσου», ξεκίνησε στις 6 Ιανουαρίου 1949.

Σύμφωνα με έρευνα του Γιώργου Μόσχου, «Ήταν η ημέρα όπου ξεκινούν οι συλλήψεις, ενώ σημειώνονται οι πρώτες σοβαρές συγκρούσεις των ανταρτών του καπετάν Ζαχαριά (Δημ. Πετρόπουλος) της 3ης Μεραρχίας με την 9η Μεραρχία του Ελληνικού Στρατού, στις ορεινές κοινότητες της Αχαΐας Πόρτες, Γάλαρο και Σανταμέρι».

Στις 21 Ιανουαρίου ο «Νεολόγος» αναφέρει την είδηση του θανάτου του Μαντζούτσου

Στις 19 Ιανουαρίου που αρχίζει η δίκη της υπόθεσης Μαντζούτσου, ενώ οι μάχες συνεχίζονται στην Αχαΐα, ο ΔΣΕ χτυπά το Καρπενήσι με δυο χιλιάδες αντάρτες αλλά δεν το παίρνει παρά τις σκληρές μάχες που ακολουθούν τις επόμενες 20 ημέρες. Μέσα σε αυτό το πολεμικό κλίμα οι δικαστές και ο Βασιλικός Επίτροπος δικάζουν τους 35 προσαχθέντες.

Μισοπεθαμένος από τα φρικτά βασανιστήρια στα κρατητήρια της Ασφάλειας Πάτρας και με πόδια πρησμένα από τη φάλαγγα, ο Γιάννης Μαντζούτσος, αντιπρόσωπος της «Αργολικής» και μέλος του ΚΚΕ, μεταφέρεται υποβασταζόμενος την πρώτη ημέρα της δίκης για να δικασθεί στο δικαστικό μέγαρο Πάτρας, επί της οδού Γούναρη. Το βράδυ της ίδιας ημέρας υποκύπτει από την γάγγραινα που υπέστη και πεθαίνει στο Μεταγωγών, επί της οδού Βότση, που κρατείται.

Η δίκη ως προς αυτόν περαιώνεται λόγω θανάτου, συνεχίζεται όμως για τους υπολοίπους, μεταξύ των οποίων πολλοί είναι βασανισμένοι.

Κυριακή 30 Ιανουαρίου και ιδού στην πρώτη σελίδα της «Σημερινής». Η απόφαση του Στρατοδικείου έστειλε στο απόσπασμα 12 από τους κατηγορούμενους εκ των οποίων τους εννιά παμψηφεί (με ψήφους δηλαδή 5-0, οι τρεις δις εις θάνατον), άλλους δύο με ψήφους 3-2 (...) κι άλλον έναν με ψήφους 4-1. Η χήρα του αθωώθηκε

Μετά από δέκα ημέρες εκδίδεται η απόφαση. Την επόμενη ημέρα Κυριακή 30 Ιανουαρίου η «Σημερινή» αναγράφει στον τίτλο της πρώτης σελίδας: «Η απόφασις του Στρατοδικείου, 12 εις θάνατον, 6 ισόβια και 9 εις άλλας ποινάς. Επτά απηλλάγησαν».

Σε όλη τη διάρκεια της δίκης το πατραϊκό κοινό παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον τη διαδικασία που διαφαινόταν στο που θα κατέληγε.

Ένα μήνα αργότερα, στις 28 Φεβρουαρίου, πριν προλάβουν να πάρουν χάρη από τον βασιλιά Παύλο, οκτώ από τους δώδεκα καταδικασθέντες σε θάνατο εκτελούνται στη θέση «Σκοποβολή» του Γηροκομειού.

Αυτοί ήσαν οι:
Τάκης Ηλιόπουλος
Πάνος Αργυρόπουλος
Σπυρίδων Ματζούκας
η σύζυγός του Αντωνία
Κωνσταντίνα Παπαδοπούλου
Κωνσταντίνος Μανώλης
Ανδρέας Μασούρας
και ο 22χρονος Γιώργος Γιωργόπουλος.

Πατρινοί αθλητές βρίσκονται στην Αρχαία Ολυμπία για την μεταφορά της Φλόγας, μέχρι τη Γερμανία. Διακρίνονται όρθιοι από αριστερά οι Γκίκας, Τηλιγάδης, Ανδριόπουλος, Στόλτενοφ, Γεωργιάδης, Μαλτέζος, Μαντζούτσος. Καθιστοί από αριστερά Μπρουσινός, Μπριαμάτος, Βλάχος, Φράγκος και Βετούλης

Σύμφωνα με έγγραφο της Ανωτέρας Στρατιωτικής Διοίκησης Πελοποννήσου (Αριθ. Πρωτ. 18010/Β7/α/6.2.1949), που δημοσίευσε ο Βασίλης Λάζαρης στο βιβλίο του «Εμφύλιος Πόλεμο στην Αχαΐα», είχε αποφασιστεί η εκτέλεση 5 εξ αυτών, στις 9 Φεβρουαρίου, τελικά εκτελέστηκαν οκτώ, στις 28 Φεβρουαρίου.

Τάφηκαν στο νεκροταφείο της Αλεξιώτισσας δίπλα στον τάφο του Κων. Χινόπωρου, όπως αναφέρει ο Βασίλης Λάζαρης στο βιβλίο του για τον Εμφύλιο. Είχε τοποθετηθεί μια σανίδα πάνω στον τάφο τους, και με μαύρο χρώμα έγραφε τα όνοματά τους...

Δημοσίευμα μετά τη σύλληψή του

Η ΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣ. ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η τοποθέτηση του Βασιλικού Επίτροπου, δηλαδή του Εισαγγελέα της δίκης, επρόκειτο για τον λοχαγό Γ. Δαγλαρίδη.

H αγόρευσή του κράτησε δύο μέρες και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εισήγησή του για τους κατηγορουμένους.

Ανέμελες οικογενειακές στιγμές

Διαβάζουμε στην «Σημερινή» της 27ης Ιανουαρίου 1949:

"Διά την Ματζούτσου, καλύψασαν διά της σιωπής της το συνωμοτικόν έργον του ανδρός της, τιμωρηθείσαν όμως υπό τής θείας Δικαιοσύνης, την απαλλαγήν της".

Με την οικογένειά του το 1948

ΞΕΡΕΤΕ ΟΤΙ

- Ανάμεσα στους μάρτυρες υπεράσπισης των κατηγορουμένων ήταν οι διακεκριμένοι δικηγόροι της εποχής, Αριστοτέλης Φωτήλας και Βασίλης Πιλάλης
- Απόσπασμα από δημοσίευμα για τον θάνατο του Μαντζούτσου κατά τη διάρκεια της δίκης: «Πολύ προ της ετυμηγορίας των Στρατοδικών, ωμίλησεν η Θεία Δίκη. Και αυτή που είναι σοφότερη από την δικαιοσύνην των ανθρώπων, έθεσεν, ίσως, καλλίτερον τα πράγματα εις την θέσιν των... Έτσι ο απελθών, απήλλαξεν οριστικώς των φροντίδων του την δεύτερην»...

Άγνωστες στιγμές των πρωταγωνιστών του δρομικού κινήματος της Πάτρας, το οποίο γιορτάζει στις 15 Οκτωβρίου με τη διεξαγωγή του Νυχτερινού ημιμαραθωνιου Πάτρας "Φάνης Tσιμιγκάτος".

ΤΑΣΣΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ

Υποστήριξη: SilkTech