Του Χάρη Μιλτιάδους

Κατά τη μεταπτυχιακή μου φοίτηση στο Ινστιτούτο αθλητικών σπουδών του Γιόχαν Κρόιφ , μετά το πέρας μιας σειράς διαλέξεων που παρέδωσε, ο διευθυντής διεθνούς τομέα χορηγιών και εκδηλώσεων παγκόσμιου εταιρικού κολοσσού μπύρας, η οποία διατηρεί επίσημη εταιρική σχέση με το Τσάμπιονς Λιγκ μου είχε πει: «Χάρη, η πληροφορία είναι ο νέος χρυσός».

Κάτι που δεν άργησα να συνειδητοποιήσω όταν εντάχθηκα και επίσημα στην αθλητική βιομηχανία (ως δημοσιογράφος). Καθημερινά «βομβαρδιζόμαστε» με χιλιάδες ποδοσφαιρικές πληροφορίες, που κάποιες είτε θα αποτελέσουν τροφή για σκέψη ή χρήσιμη παρακαταθήκη στην προσπάθειά μας να εμβαθύνουμε και να απολαύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τον βασιλιά τον σπορ. Το βιτρό πληροφοριών συνθέτεται ως επί το πλείστον από ποδοσφαιριστές, προπονητές, μεταγραφές, στάδια, διοργανώσεις, αποτελέσματα, στατιστικά και φυσικά ομάδες. Ομάδες που δημιουργήθηκαν με χίλιους δυο τρόπους και πλέον αποτελούν σημείο αναφοράς και ταύτισης στα πεδία θεάματος και γενικότερα στις ζωές των ανθρώπων. Εμείς θα εξετάσουμε τους συλλόγους, που η εθνική ή εθνοτική τους προέλευση δεν συμπίπτει με το πρωτάθλημα που αγωνίζονται. Δηλαδή, δημιουργήθηκαν είτε από μετανάστες είτε απλά έχουν επιλέξει να αγωνίζονται σε διαφορετικό πρωτάθλημα.

Η Κύπρος έχει εμπειρία με ομάδες που δημιουργήθηκαν από επί μέρους εθνότητες καθώς ιδρυτικά μέλη της Κυπριακής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, πέραν των έξι Ε/κ συλλόγων ήταν η τουρκοκυπριακή Τσετίνκαγια και ο πολυκοινωτικός Τραστ Λευκωσίας. Η πιο επιτυχημένη δε από άποψης τίτλων ομάδα δεν είναι ποδοσφαιρική, είναι ο φουτσαλικός Αγκμπού Αραράτ. Ποδοσφαιρικούς όμως Αραράτ μπορείς να συναντήσεις σε πολλά σημεία της γης. Η περιήγηση μας εκκινεί από την Βορειοανατολική Ευρώπη και την Βαλτική, εκεί όπου στην τέταρτη κατηγορία της Εσθονίας συναντάμε τον Αραράτ Ταλίν. Άξιο μνείας για το συγκεκριμένο ποδοσφαιρικό συγκρότημα αποτελεί η δεύτερη ιδιότητα του 34χρονου επιθετικού και αρχηγού της ομάδας Αβέτις Αρουτουνιάν, μιας και έχει αναλάβει τον προεδρικό θώκο των κυανέρυθρων του Ταλίν.

Κάνοντας μια νοτιοδυτική βουτιά, φτάνουμε στο «χιλιόμετρο μηδέν της Γαλλίας» και σε μια κοινότητα στα νοτιοδυτικά προάστια του Παρισιού, η οποία βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την Παναγία των Παρισίων, την Ισί Λε Μουλινό. Εκεί κοσμεί με την παρουσία του το γ’ τοπικό πρωτάθλημα, ο ομώνυμος Αραράτ. Η ομάδα δημιουργήθηκε το 1974 από ένα πρώην Αρμένιο ποδοσφαιριστή, τον Αρμάν Ζαρπανελιάν, του οποίου ο αδερφός (Ραιμόν) ήταν ο πρώτος Γάλλος πολίτης που τόλμησε να αναλάβει τα ηνία αγγλόφωνης εθνικής ομάδας στην αφρικανική ήπειρο (της Σιέρα Λεόνε στο Αφρικανικό Κύπελλο Εθνών στην Τυνησία το 1994). Ο Ζαρπανελιάν επωμίστηκε και την ευθύνη ανέγερσης ιδιόκτητου γηπέδου, την οποία και έφερε εις πέρας 7 χρόνια αργότερα.

Κορυφαίος όλων των Αραράτ όμως θεωρείται και βάση δυναμικής ο Αραράτ Μόσχας. Ο σύλλογος αγωνίζεται στην τρίτη κατηγορία της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Την περσινή χρονιά φόρεσε τη φανέλα του ο πρώην στράικερ της Τότεναμ, Ρομάν Παβλιουτσένκο, του οποίου κακά τα ψέματα  η ποδοσφαιρική καριέρα βρίσκεται σε καθοδική πορεία. Επιπλέον, στους «πρωτευουσιάνους» έκλεισε τη «γεμάτη» σταδιοδρομία του και ο Μάρατ Ισμαίλοφ, ο οποίος έγινε ευρέως γνωστός από την παρουσία του στην Σπόρτινγκ Λισσαβόνας.

Photo credits: Vasily Ponomarev / Edgar Breschanov

Οι τρεις αυτοί σύλλογοι σηματοδοτούν αμφότεροι την αρμένική διασπορά και την ύπαρξη χριστιανισμού στις εκάστοτε γεωγραφικές τοποθεσίες, αφού στο ομώνυμο βουνό σύμφωνα με το βιβλίο της Γένεσης προσάραξε η Κιβωτός του Νώε. Παράλληλα το εν λόγω βουνό βρίσκεται και στο εθνόσημο της Αρμενίας, γεγονός που μαρτυράει το μέγεθος της ιερότητας του για τους πολίτες της χώρας.

Λίγο πιο πέρα και συγκεκριμένα, στη κοιλάδα του ποτάμου Τίγρη κάνουμε αναδρομή έναν αιώνα και μερικές δεκαετίες πίσω. Η γενοκτονία των Ασσυρίων, δηλαδή των ασσυριακών, χαλδαϊκών, συριακών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από το 1890 μέχρι την Μικρασιατική καταστροφή από Οθωμανικές δυνάμεις είχε ως αποτέλεσμα οι εθνότητες αυτές να διασκορπιστούν σε Ασία και Ευρώπη, δημιουργώντας «αθλητικά προπύργια» στους τόπους που μετοίκησαν. Η μεγαλύτερη βάση αυτής της εθνοτικής ομάδας, βρίσκεται στη Σουηδία, όπου ίδρυσε συνολικά 22 ποδοσφαιρικά κλαμπς. Γνωστότερες οι Ασυρίσκα και Συριάνσκα.

Η ιδέα της Ασυρίσκα υλοποιήθηκε το 1971 και τέσσερα χρόνια αργότερα ξεκίνησε τις αθλητικές της δραστηριότητες. Το 1993 έγινε η πρώτη ομάδα που δημιουργήθηκε από μετανάστες που συμμετείχε στο δεύτερο τη τάξει πρωτάθλημα της Σκανδιναβικής χώρας, δείχνοντας ουσιαστικά τον δρόμο στους υπόλοιπους.  Μάλιστα, το 2003 πραγματοποίησε μία εντυπωσιακή πορεία στον θεσμό του Κυπέλλου, φιλοδωρώντας αμφότερες τις πολύ ισχυρές τότε Τζουργκάρντεν και Γκέτεμποργκ με «τεσσάρες», χωρίς όμως να καταφέρει στο τέλος να γευτεί το νέκταρ κατάκτησης κάποιου τροπαίου. Η ομάδα του Σοντερτάλιε έφτασε στην πηγή, αλλά δεν ξεδίψασε αφού ηττήθηκε στον μεγάλο τελικό με 2-0 από την Έλφσμποργκ. Η επόμενη χρονιά ήταν γουρλίδικη παρ’ όλα αυτά γι αυτήν καθώς κατάφερε να ανεβεί για πρώτη φορά στα σαλόνια της Αλσβένσκαν Λίγκα, σκορπώντας υπηρηφάνεια στους απανταχού Ασσύριους και κάνοντας την πόλη να ζει και να «αναπνέει» με ποδοσφαιρικούς ρυθμούς. Καθόλου τυχαία δεν είναι αυτή η αναφορά αφού η πόλη χαρακτηριζόταν κατ’ εξοχήν για την αγάπη των κατοίκων της για το μπάσκετ και το χόκεϊ. (Κινγκς και Σπόρτκλουμπ). Αυτή η πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία συνεχίζει να απασχολεί διάφορους φορείς της κοινωνίας, ανάμεσα τους συμπεριλαμβάνεται και η τέχνη του κινηματογράφου αφού προς τιμήν της Ασυρίσκα δημιουργήθηκε το ντοκιμαντέρ «Ασυρίσκα: μια Εθνική Ομάδα χωρίς ένα Έθνος» το οποίο  βραβεύτηκε με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μπέβερλι Χιλς.

Στο Σοντερτάλιε επίσης εδρεύει και η Συριάνσκα. Αγωνίζεται στη δεύτερη κατηγορία της χώρας και έχει τεράστιο κοινό ανά το παγκόσμιο, κάτι που την βοήθησε σε πολύ μεγάλο βαθμό στην εισροή χρήματος στα ταμεία της από σπουδαίες τηλεοπτικές συμφωνίες που επιτυγχάνει. Δημιουργήθηκε το 1977 από Συριοαραμαίους μετανάστες και λόγω της δυσκολίας που υπάρχει στο να παρακολουθήσουν την Εθνική τους ομάδα, η Συριάνσκα πολλές φορές λειτούργησε και λειτουργεί ως το «γιατρικό», χαρίζοντας τους και τον τίτλο του πρωταθλητή στην Σούπερεταν το 2010, όταν εξασφάλισε για πρώτη φορά και την άνοδο στην κορυφαία λίγκα της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί πως στο ρόστερ της ομάδας κατά την περσινή αγωνιστική περίοδο εντάχθηκαν και δύο αδέρφια γνωστών ποδοσφαιριστών. Πρόκειται για τον Στίβεν Ριμπερί (αδελφός του Φρανκ) και Ηλίας Ντουρμάζ (αδελφός του Τζίμι).

Στη συνέχεια μεταφερόμαστε στη Βόρεια Ιταλία και συγκεκριμένα στις περιφέρειες των Φρίουλι-Βενέτσια Τζούλια και Τρεντίνο-Άνω Αδίγης. Στα σύνορα δηλαδή Ιταλίας-Σλοβενίας και Ιταλίας-Αυστρίας. Εκεί συναντούμε τη Σλοβένικη Προ Γκορίτσια, η οποία αγωνίζεται στα τοπικά πρωταθλήματα της Ιταλίας, ενώ οι Αυστριακές ομάδες με έδρα το Ιταλικό Νότιο Τυρόλο: Τέρεντεν, Πρέτο, Βέλχελεν, Νίντερντοφ, Πέρχα, Άγιος Γεώργιος, Ούτενχαιμ, Γκόσενσανς, Μούλβαλντ και Ντίντενχαιμ έχουν φτιάξει μια δική τους αυτόνομη λίγκα με έδρα την επαρχία του Μπολζάνο. Αντίθετα, η Μούλμπαχ έχει επιλέξει τον δρόμο του ερασιτεχνικού Αυστριακού πρωταθλήματος. Το ποδόσφαιρο ενώνει και μας αποδεικνύει περίτρανα πόσο όμορφα μπορεί να παντρέψει ετερόκλητους ποδοσφαιρικούς κόσμους  ανά μεταξύ τους. Ένα συναπάντημα κουλτούρων που με αμοιβαίες υποχωρήσεις και μοναδικό εχέγγυο την αγάπη για την στρογγυλή θεά, «σπάει τα σύνορα» και προσθέτει ποιότητα στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

Ταξιδεύοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα νότια, φτάνουμε στο μικρό κρατίδιο που αντιμετώπισε πρόσφατα η Εθνική Κύπρου, το Σαν Μαρίνο. Εκεί υπάρχει η Σαν Μαρίνο Κάλτσιο, σύλλογος που ένεκα του χαμηλού ανταγωνισμού του τοπικού πρωταθλήματος μεταπήδησε στην τέταρτη κατηγορία της Ιταλίας. Για τον ίδιο λόγο που αποφάσισε η ομάδα της Βαντούζ, ομώνυμης πρωτεύουσας του Λίχτενσταιν, να αγωνίζεται στο Ελβετικό πρωτάθλημα. Άξιο αναφοράς, ότι πλέον στη Βαντούζ αγωνίζεται και ο 17χρονος Νοά Φρικ, γιος του ρέκορντμαν συμμετοχών και γκολ με την Εθνική ομάδα του πριγκιπάτου, Μάριο Φρικ, νυν προπονητή της ομάδας, ο οποίος διέπρεψε για μια τριετία στην Ιταλία, με τα χρώματα της Σιένα. Την ίδια ιστορία μοιράζεται ένα ακόμη πριγκιπάτο. Αυτό του Μονακό. Η σπουδαία του ομάδα ανέδειξε παικταράδες, με όλη τη σημασία της λέξεως. Πιέλ, Γουεά, Τζιορκαέφ, Ανρί, Τουράμ, Τρεζεγκέ, Πετί, Ζιουλί, Πρσο και εσχάτως τον Κιλιάν Εμπαπέ, συμμετέχοντας φυσικά στο Γαλλικό Σαμπιονά.

Photo credits: Eddy Risch – (Εικόνα: Μάριο και Νοά Φρικ)

Επιστρέφοντας, σε εκτοπισμένους λαούς θα αναφερθώ στους Κούρδους. Σύμφωνα με του Κουρδικό Ινστιτούτο του Παρισιού, εκτιμάται ότι η Κουρδική διασπορά ανέρχεται στα δύο εκατομμύρια. Αποτέλεσμα της μαζικής εκδίωξης που δέχεται από το 1987, με την ανάπτυξη «ειδικού πολέμου» από την Τουρκία.  Συνέπεια αυτού η εκκένωση 900 περίπου πόλεων και 3.000 χωριών του τουρκικού Κουρδιστάν. Μία από τις χώρες που μετοίκησαν λοιπόν είναι η Σουηδία, με τον σημερινό αριθμό Κούρδων μεταναστών να αγγίζει τις 90 χιλιάδες. Έτσι στις 26 Σεπτεμβρίου του 2004 ίδρυσαν με έδρα την πόλη Μπορλάνγκε, την ομάδα Νταλκούρντ. Σήμερα έχουν μετακινηθεί στην Ουψάλα και χρησιμοποιούν ως ποδοσφαιρικό «σπίτι» το γήπεδο της γνωστής στο Κυπριακό κοινό, Γκέβλε. Την περσινή χρονιά έδωσαν τη μάχη για τη παραμονή στα σαλόνια της Αλσβένσκαν Λίγκα, όμως εν τέλει ήπιαν το πικρό ποτήρι του υποβιβασμού.

Αναποδογυρίζουμε τον χάρτη μας, αλλάζουμε ήπειρο και πάμε στους Λούσο-Μπραζιλέιρος. Υπολογίζεται πως 40 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι (20% του πληθυσμού της χώρας) έχουν πορτογαλική καταγωγή και είναι δικαιούχοι απόκτησης πορτογαλικής ιθαγένειας. Γεγονός που κρίνεται εντελώς φυσιολογικό, αν συνυπολογίσουμε ότι από τον 16ο αιώνα και εντεύθεν οι Πορτογαλικές ροές στην χώρα του Πελέ ήταν αδιάλειπτες. Νομοτελειακά, αρχές του 20ου αιώνα γίνονταν οι πρώτες σκέψεις για να πάρει ποδοσφαιρικά σάρκα και οστά αυτή η μετανάστευση, με την δημιουργία ομάδας που να αντιπροσωπεύει κάτι τέτοιο. Όπερ και εγένετο στις 5 Νοεμβρίου 1915 και με το κατάλληλο όνομα μάλιστα. Βάσκο ντα Γκάμα, από το όνομα του γνωστού θαλασσοπόρου και πρώτου Ευρωπαίου που πάτησε το πόδι του σε Ασιατικά εδάφη, μέσω θαλάσσης, πραγματοποιώντας τον περίπλου της Αφρικής. Αναφερόμενος στην Αφρική, αυτός θα είναι και ο επόμενος μας προορισμός και συγκεκριμένα το Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής, εκεί όπου η συγχώνευση των τοπικών Σέβεν Σταρς και Κέιπ Ταόυν Σπερς, σε συνδυασμό με την επέκταση του δικτύου ταλέντων του Άγιαξ στη χώρα, έφερε την δημιουργία του Άγιαξ Κέιπ Τάουν. Από τα σπλάχνα του Αίαντα της Νοτίου Αφρικής προέρχεται και ο πρώην διεθνής μέσος με πολυετή καριέρα στην Πρέμιερ Λιγκ, Στίβεν Πίναρ. Καταληκτικά, αξίζει να σημειωθεί πως ο πρόεδρος του συλλόγου είναι Έλληνας, πρόκειται για τον Άρη Ευσταθίου, ο οποίος μοιράζεται το 49% των μετοχών της ομάδας, με τον πρώην παίκτη της Γιόμο Κόσμος και επίσης Έλληνα, Γιάννη Κομίτη. Το πλειοψηφικό πακέτο είναι ιδιοκτησία του Άγιαξ, στον οποίο ανήκει και ο σύλλογος.