Οταν λέμε Στάδιο της Πάτρας ο νους μας πάει στο Παμπελοποννησιακό Στάδιο, καμάρι της πόλης από το 1980 όταν κατασκευάστηκε. Παλαιότερα υπήρχε και το «Στάδιον της Παναχαϊκής Γυμναστικής Ενώσεως», μα από τη δεκαετία του '60 κι ύστερα, λόγω των ποδοσφαιρικών επιτυχιών της ομάδας, καθιερώθηκε ως γήπεδο της Παναχαϊκής.

Μα πολύ παλιά, σχεδόν δύο χιλιετίες πριν, η Πάτρα είχε κι άλλο Στάδιο με ενδεχόμενη χρήση αμφιθεάτρου, του οποίου μέρος της μίας κερκίδας έχει ανακαλυφθεί και την παρατηρούμε (ή μήπως όχι) κάθε φορά που πάμε στην οδό Ηφαίστου.

Αυτό το άγνωστο Στάδιο θα αλλάξει άρδην την καθημερινότητα των Πατρινών με την ανάδειξή του. Σκεφτείτε πως από την Ερμού έως την Παντανάσσης και από την 25ης Μαρτίου (πρώην Αγ. Γεωργίου) έως την Υψηλάντου δεν θα υπάρχει τίποτα! Θα γκρεμιστούν (ήδη απομακρύνονται) όλα τα σπίτια, δεν θα υπάρχουν δρόμοι μήτε πεζοδρόμια, μονάχα το παλιό Στάδιο.

ΕΙΔΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Σχετική είναι η δράση «Ανακαλύπτω ένα Στάδιο κρυμμένο στην πόλη!» που θα γίνει το σαββατοκύριακο 9-10 Ιουνίου. Η δράση, απευθύνεται σε ενήλικες και στοχεύει στη γνωριμία με το Ρωμαϊκό Στάδιο της Πάτρας, ένα σπουδαίο αλλά «άγνωστο» μέχρι στιγμής για το ευρύ κοινό μνημείο.

Περιλαμβάνει αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο του μνημείου, στην αρχιτεκτονική δομή του, στα θεάματα και τα δρώμενα που διαδραματίζονταν σ' αυτό και στον σημαντικό του ρόλο στη ζωή της ρωμαϊκής Πάτρας.

Η αφίσα της δράσης που θα γίνει το προσεχές σαββατοκύριακο

Την υλοποίηση της δράσης στηρίζει ο Πολυχώρος Συνδετήρας. Υπεύθυνες σχεδιασμού και υλοποίησης είναι οι αρχαιολόγοι Αρτεμις Μανιάκη, Σοφία Κασκαντίρη και η εκπαιδευτικός Αλεξία Μπαρδάκη.

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΣΤΑΔΙΟ
Αθλητικοί αγώνες στην Πάτρα γίνονταν και επί Ρωμαϊκής Κατοχής. Αυτό αποδεικνύεται από το αρχαίο στάδιο της Πάτρας που έρχεται σιγά - σιγά στο φως. Εχει επίμηκες σχήμα, διαθέτει δυο πέταλα ή σφενδόνες με πιθανές διαστάσεις 200μ. Χ 90μ. και ενδεχόμενη κατασκευή το 80 - 90 μ.Χ. επί αυτοκρατορίας Δομιτιανού.
Περικλείεται από τις οδούς Καραϊσκάκη, Παντανάσσης, Αγ. Γεωργίου και Ερισσού. Κατασκευάστηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ. κατά την εποχή του αυτοκράτορα Δομιτιανού, για τον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας το 14 μ.Χ., δηλαδή περί το 86 μ.Χ. Το στάδιο έχει επίμηκες σχήμα. Η βόρεια σφενδόνη, που έχει αποκαλυφθεί, φέρει πυλίδα εισόδου, ενώ η νότια πρέπει να βρίσκεται κάτω από την εκκλησία της Παντάνασσας και θα πρέπει επίσης να είχε άνοιγμα εισόδου. Η κεντρική είσοδος έχει μνημειώδη όψη και εντοπίστηκε κατά τη δυτική μακρά πλευρά.
Το καλύτερα και ψηλότερα διατηρημένο τμήμα του αμφιθεάτρου βρίσκεται στην ανατολική μακριά πλευρά, που είναι κτισμένη στην πλαγιά φυσικού ανδήρου. Εδώ υπήρχαν δύο ή τρία διαζώματα, αλλά τα λίθινα εδώλια έχουν αφαιρεθεί. Κάτω από τα διαζώματα διατηρούνται υπόγειοι διάδρομοι και δώματα, που χρησίμευαν ως βοηθητικοί χώροι. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο ενιαίο τμήμα του αμφιθεάτρου που έχει αποκαλυφθεί και είναι ορατό. Το παραπάνω συγκρότημα βρίσκεται στην περιοχή που ο Παυσανίας αναφέρει ότι συνάντησε θέατρο, γεγονός που έχει προκαλέσει προβληματισμό σχετικά με την ταύτισή του. Φαίνεται πάντως ότι πρόκειται για το αρχαίο ρωμαϊκό στάδιο της πόλης, έργο πιθανώς της εποχής του Δομητιανού και μάλιστα δώρο του αυτοκράτορα προς την πόλη για την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση της αποικίας.
Εάν η υπόθεση αυτή είναι σωστή, τότε η κατασκευή του θα πρέπει να έγινε ανάμεσα στα χρόνια 80 και 90 μ.Χ. Η αναφορά του Παυσανία στον χώρο με τη λέξη θέατρο δεν είναι η μόνη από την αρχαιότητα που αποδίδεται σε στάδιο, καθώς με τη λέξη αυτή εννοείται ο χώρος των καθισμάτων των θεατών. Στην αρένα του σταδίου θα πρέπει να γίνονταν αθλητικοί, μουσικοί και θεατρικοί αγώνες, αλλά και οι γνωστές ρωμαϊκές θηριομαχίες και μονομαχίες.
Από την πόλη της Πάτρας σώζονται ανάγλυφα και επιτύμβιες στήλες με παραστάσεις μονομάχων, ενώ ένα μεγάλο ψηφιδωτό δάπεδο από ρωμαϊκή έπαυλη στα Ψηλαλώνια φέρει παραστάσεις αθλητικών, ποιητικών, μουσικών και θεατρικών αγώνων.
Οι εργασίες για να έρθει και πάλι στο φως αυτό το σπουδαίο έργο των Ρωμαϊκών χρόνων, προχωρούν με αργούς ρυθμούς. Σημειώνεται ότι όλα τα κτίσματα που περικλείονται στο συγκεκριμένο τετράγωνο (Καραϊσκάκη, Παντανάσσης, Αγ. Γεωργίου και Ερισσού), θα γκρεμιστούν ώστε να αποκαλυφθεί το Στάδιο και να αναστυλωθεί, ότι δηλαδή έγινε πριν από 60 και πλέον χρόνια με το παρακείμενο Ρωμαϊκό Ωδείο (επίκειται και η ενοποίηση του χώρου).

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΕΠΙ ΡΩΜΑΙΩΝ
Σε μωσαϊκό ψηφιδωτό που βρέθηκε στα Ψηλαλώνια, επί της πλατείας, εκεί όπου σήμερα είναι το σιντριβάνι, αποτυπώνεται η αθλητική δραστηριότητα στα χρόνια των Ρωμαίων.
Το συγκεκριμένο, μοναδικής ομορφιάς εύρημα, φέρει δύο ζώνες με συνεχείς ζωφόρους μορφών. Στην επάνω ζώνη απεικονίζονται σκηνές από μουσικά και θεατρικά δρώμενα. Στην κάτω ζώνη απεικονίζονται γυμνικοί αθλητικοί αγώνες όπου συνυπάρχουν «παραδοσιακά» ελληνικά αθλήματα και αγωνίσματα που ήταν δημοφιλή στους Ρωμαίους. Από αριστερά απεικονίζονται: λαμπαδηδρόμος, κερητίζων (παίκτης παιχνιδιού σαν το χόκεϊ), δισκοβόλος, άλτης, παλαιστές, πυγμάχοι, οπλιτοδρόμος. Ανάμεσα στα αγωνίσματα παρεμβάλλονται στεφανωμένοι αθλητές - νικητές που κρατούν κλαδί φοίνικα.

Το ψηφιδωτό που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο τηςΠάτρας. Κάπως έτσι προπονούνταν στο Ρωμαϊκό Στάδιο

Το ψηφιδωτό αυτό δάπεδο δίνει σαφή εικόνα του βίου των Πατρινών στα ύστερα χρόνια της ρωμαιοκρατίας. Γενικά είναι πλούσια τα ανασκαφικά δεδομένα για την αθλητική παράδοση της πόλης κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, ευρήματα που έχουν έρθει στο φως από την αρχαιολογική αξίνα, σε όλο το μήκος και πλάτος της πόλης. Σημειώνεται πως η Πάτρα είχε σπουδαία αθλητική παράδοση κατά την Κλασική περίοδο, ενώ το Αρχαίο (Ρωμαϊκό) Στάδιο που αποκαλύπτεται, εξυπηρετούσε την ανάγκη άσκησης των κατοίκων της πόλης εκείνη την εποχή και τη διεξαγωγή αγώνων που υποστηρίζονταν από εύπορους αγωνοθέτες.

Στο πλαίσιο γιορτών προς τιμή του αυτοκράτορα στο Στάδιο πρέπει να διεξαγόταν και το κατεξοχήν αγαπημένο θέαμα των Ρωμαίων, οι μονομαχίες.

ΤΑΣΣΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ