O 64χρονος εικαστικός και ακτιβιστής από την Κίνα, που έχει καθιερωθεί για το αιρετικό και το εκκεντρικό ύφος της τέχνης του, Αι Γουέι Γουέι (Ai Weiwei) εμφανίζεται μετανιωμένος για το διάσημο Ολυμπιακό Στάδιο του Πεκίνου, το οποίο σχεδίασε για να πρωταγωνιστήσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2008. Σε συνέντευξή του στο CNN και την Κριστιάν Αμανπούρ, στράφηκε και πάλι εναντίον της Κίνας -από την οποία έχει φύγει, ή «δραπετεύσει», όπως λέει ο ίδιος- αλλά και εναντίον της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, η οποία «αγνοεί την ασφάλεια των αθλητών και υποστηρίζει το αυταρχικό καθεστώς του Πεκίνου». Ο Γουέι Γουέι ζει ως αυτοεξόριστος στην Πορτογαλία από το 2021 αποφασισμένος να μην επιστρέψει στην Κίνα, όπου είχε κρατηθεί για 81 ημέρες «για υποκίνηση αντίστασης κατά των αρχών». Πριν φύγει από την Κίνα, όμως, ο Γουέι Γουέι είχε πάρει μέρος στο σχεδιασμό του Εθνικού Σταδίου του Πεκίνου, της διάσημης πλέον σε όλον τον κόσμο «Φωλιάς του Πουλιού».
Το εντυπωσιακό στάδιο, με την ανοιγόμενη οροφή ήταν το επίκεντρο των δραστηριοτήτων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να κατασκευαστεί, σε συνεργασία με την Ελβετική εταιρεία Herzog & de Meuron και πλέον είναι ένα από τα σύμβολα της σύγχρονης Κίνας.
Ο Γουέι Γουέι, όμως, όχι απλώς πήρε αποστάσεις από τη συμβολή του στο έργο, αλλά το θεωρεί πλέον ένα εργαλείο προπαγάνδας της κινεζικής κυβέρνησης. «Δυστυχώς, σαν αρχιτέκτονας δεν μπορείς να ελέγξεις πώς θα χρησιμοποιηθεί το κτίριο που σχεδιάζεις» είπε. «Για μένα είναι μια μεγάλη απογοήτευση. Όχι μόνο η χρήση του κτιρίου αλλά και γενικότερα η κατεύθυνση που έχει πάρει η Κίνα τα τελευταία χρόνια».
Στο βιβλίο του «1000 χρόνια χαράς και στενοχώριας», ο Γουέι Γουέι γράφει για το design, τον οποίο εμπνεύστηκε από την κινεζική παραδοσιακή κεραμική. «Στόχος του ήταν να μεταφέρει το μήνυμα ότι η ελευθερία είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί. Δημοκρατία, διαφάνεια, ισότητα: Αυτά ήταν τα στοιχεία που ήθελα να περικλείει». Η κριτική του Γουέι Γουέι έρχεται να προστεθεί σε εκείνη των ξένων δημοσιογράφων που βρέθηκαν στο Πεκίνο για τους Ολυμπιακούς και χωρίς εξαίρεση διαπίστωσαν μια απόλυτη μη-ελευθερία κινήσεων.
Όταν ρωτήθηκε αν πράγματι στο παρελθόν πίστευε ότι η Κίνα θα γινόταν δημοκρατική και ελεύθερη, ο Γουέι Γουέι απάντησε: «Φυσικά και το πίστευα τότε. Τώρα, όμως, βλέπω ότι η χώρα πάει προς τα πίσω».
Πλέον ο Γουέι Γουέι «φωνάζει» πολύ δυνατά για όλες τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, για τις πολιτικές κατά της πανδημίας, για τον περιορισμό των ελευθεριών αλλά και για περιστατικά όπως αυτό της τενίστριας Πενγκ Σουέι η οποία κυριολεκτικά εξαφανίστηκε από τη στιγμή που κατηγόρησε υψηλόβαθμο μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος για σεξουαλική παρενόχληση. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απάντησε στις κατηγορίες του Γουέι Γουέι με ένα γραπτό κείμενο στο CNNi, στο οποίο λέει ότι «πρέπει να παραμένει ουδέτερη στα διεθνή πολιτικά ζητήματα».
Ο καλλιτέχνης λέει ότι η ΔΟΕ δεν ήταν ποτέ ουδέτερη. «Από τους Ολυμπιακους του 2008 πάντα στέκονταν στο πλευρό της αυταρχικής κυβέρνησης, ενισχύουν την προπαγάνδα της κυβέρνησης και δεν τους ενδιαφέρει καθόλου η ασφάλεια των Κινέζων αθλητών».
«Οι Ολυμπιακοί Αγώνες και ο αθλητισμός γενικότερα, μιλούν για το δίκαιο, για τη δημοκρατία, για τη διαφάνεια. Τίποτε απ΄ όλα αυτά δεν υπάρχει στην Κίνα», κατέληξε ο καλλιτέχνης. Θυμίζουμε πως το 2016, μετά από επισκέψεις στη Λέσβο παρουσίασε τη δουλειά του στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας καταγγέλλοντας το προσφυγικό ζήτημα και αρθρώνοντας ένα οικουμενικό μήνυμα ελπίδας.